Kaak- en schouderklachten door stress: waarom spanning zich vastzet in het bovenlichaam

Je hebt last van stijve schouders of een gespannen nek. Je merkt dat je vaak je kaak aanspant of tandenknarst, vooral wanneer je stress ervaart. Soms voel je druk op je borst of adem je oppervlakkig. Fysiotherapie of ontspanning helpt even, maar na een paar dagen komt de spanning gewoon weer terug.

In dat geval houdt je lichaam waarschijnlijk onbewust spanning vast in het middenrif, de kaak en de schouders. Die combinatie zie ik vaak bij mensen met langdurige werkdruk, emotionele stress of overbelasting. Het lichaam blijft dan letterlijk “aan staan”. In deze blog leg ik uit hoe dit ontstaat, hoe ik dit behandel met osteopathie en wat jij zelf kunt doen om te herstellen.

Een herkenbare casus uit de praktijk

De afgelopen maanden behandelde ik een patiënt die toenemende stijfheid in de nek- en schouderregio ervoer. Hij voelde een drukkend, beklemmend gevoel op de borst en merkte dat hij regelmatig zijn kaak aanspande. ’s Nachts knarste hij met zijn tanden en overdag voelde hij de spanning langzaam opbouwen, vooral tijdens periodes van hoge werkdruk.

Fysiotherapie en ontspanningsoefeningen hielpen tijdelijk, maar na een paar dagen kwam de spanning terug. Tijdens het eerste osteopathische onderzoek viel op dat zijn rechterschouder iets naar voren stond (protractie) en dat er spanning zat rond het middenrif, de leverregio en de nekspieren.

Bij stress reageert niet alleen het hoofd, maar ook het lichaam. Het autonome zenuwstelsel zorgt ervoor dat het middenrif minder beweegt, de ademhaling oppervlakkiger wordt en de borstkas stijver aanvoelt. Tegelijk spannen de kauwspieren zich aan, vaak zonder dat iemand het doorheeft. Daardoor ontstaat een vicieuze cirkel: spanning in het middenrif beïnvloedt de ademhaling, die op zijn beurt weer extra spanning veroorzaakt in de nek, kaak en schouders.

Veel mensen herkennen dit patroon. Ze merken dat ze in stressvolle periodes hun schouders optrekken, hun adem inhouden of de kaken stevig op elkaar klemmen. Op die momenten is het lichaam niet meer in balans, maar in een constante staat van paraatheid.